Adını Dilek Yarımadasının bulunduğu Samson Dağları’nın antik ismi Mykalea’dan alan ve yok olma riski altında bulunan Aydın Gaşağı olarak da bilinen Kuşadası Tülüşahı bitkisi, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün, 2017 Yılı Stratejik Koruma Planı içine alınmıştı. Son 30 yılda kitle turizminin gelişmesiyle birlikte insan kaynaklı baskılar nedeniyle bu zengin değerlerinin yavaş yavaş kaybolduğu görülmektedir.
“Birçok değerimiz yitirildi ya da azaldı”
Kuşadası ve çevresinde doğal kaynak türleri, hassas ekosistem alanları ve endemik bitki türlerinin dikkat edilmeden yapılan uygulamalar sonucunda yok olduğunu ifade eden Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği Başkanı Bahattin Sürücü; “Yok olma derecesinin ‘Çok Tehlikede’ olarak belirlenen Tülüşahlarla ilgili Yaylaköy’de araştırma yaparken yeni bir alan bulduk. Yaylaköy altında koyunlarını otlatan çoban Fahrettin Çiftçi’ye Tülüşahların fotoğrafını gösterdiğimizde, ektiği tarlanın ortasında bu bitkilerden olduğunu söyledi. Tarlanın ortasında kalan adada ve hemen yakınındaki küçük tepede bulunan Tülüşahlar, bugüne kadar gördüğümüz en zengin popülasyonu oluşturmaktadır” dedi.
“Bizim görevimiz”
Tülüşah’ın bulunduğu tarlanın eskiden kendisine ait olduğunu fakat İstanbul’dan birilerine sattıklarını ifade eden Çoban Fahrettin Çiftçi; “Sahibinden kiralayıp susam, karpuz gibi ürünler ekiyorum. Tarlanın ortası taşlık olduğundan burayı sürmemiştim. Taşları toplayıp burayı da süreyim diye düşünmüştüm. Ancak Tülüşah denilen aynı zamanda deli enginar dediğimiz bu bitkinin çok önemli olduğunu öğrendik. Dünyaya buradan tanıtılan Tülüşahları korumak artık bizim görevimiz” dedi.
“Elbirliğiyle çalışacağız”
Tülüşahların çok önemli bir bitki olduğunu son birkaç yılda Yaylaköy’de yapılan çalışmalar sonucunda öğrendiklerini belirten Yaylaköy Muhtarı Erhan Yıkılmaz ise, “Yaylaköy’ün doğal bir zenginliği olarak görüyoruz. Kuşadası’na gelen ressamlar, kendi kahvemin duvarına Tülüşahların resmini çizdiler. Köyde ki duvarların üzerine de çizilmesi için, belediyeye müracaat edeceğiz. Kızım okulda Tülüşah resim yarışmasında birinci oldu. Bu bitkinin korunması için Yaylaköy’de elbirliğiyle çalışacağız. Aynı zamanda tanıtıp turizme de kazandırmayı düşünüyoruz” dedi.
Yaklaşık 3 metreyi bulan Tülüşahlar, adını aldığı Mykalea Dağları’nın panoramik görüntüsüne büyük zenginlik kattığını da sözlerine ekleyen Başkan Sürücü; “Bitkinin korunması için işbirliği yaptığımız Doğa Koruma ve Milli Parklar, Kuşadası Belediyesi ve ADÜ Biyoloji Bölümü’ne, Tür Eylem Planı çalışmalarına alınması için bilgilendireceğiz” dedi.
Haber: Uğur Eser
